Sultan II. Murad şair padişahlar yazımın birincisidir. Sırayla Sultan II. Murad Han, Fatih (Avnî), Sultan II. Bayezıd (Adlî), Yavuz Sultan Selim (Selîmî), Trabzonlu Cihan Padişahı Kanunî ( Muhibbî), III. Murad (Murâdî), I. Ahmed (Bahtî), Sultan II. (Genç) Osman(FarÎz), Sultan IV. Mehmed, Sultan II. Ahmed, Sultan III. Ahmed,Sultan III. Selim (İlhami) ile devam edecektir…

 

1-SULTAN II. MURAD

 

 

 

15. yüzyıldaki hükümdarların hepsi yazar ve şairleri teşvik etmişlerdi. Teşvik etmekle kalmayıp kendileri de şiir yazmıştır.

 

Osmanlı hanedanının ekseriya padişah ve şehzadeleri, aynı zamanda şairdiler. Bunlardan ilk şair hükümdar Sultan II. Murad Han’dır. İlk divan, daha doğrusu divançe sahibi de İstanbul ve Trabzon’un fatihi, Fatih Sultan Mehmed Han’dır.

 

Osmanlı ilim hayatı, II. Murad devrinde büyük bir ilerleme göstermiştir. 15. Asrın ikinci çeyreğinde ilim ve kültür hayatına büyük bir canlılık gelmiştir. ll. Murad’ın Sanata, ilme ve fenne düşkünlüğü, şairliği, ilim adamlarına verdiği hizmet sayesinde Osmanlı Sarayı Türk ve İslam Dünyasının merkezi haline getirmeye başlamıştır. Böylece Osmanlı Devletinin kuruluşundan beri devletin hayatında görülen kültür faaliyetleri ancak II. Murad Han devrinde şahsiyetini bulmuştur.

 

Osmanlı Padişahları arasında II. Murad dönemi, Türk Dili ve Türk Tarihi açısından büyük bir önem taşır. Telif ve çeviri birçok eser yazdıran padişah, Türk bilim adamlarını ve şairlerini korumakla milli bir kültür hareketinin de öncülerinden biri olmuştur. Bu dönemde padişaha şiir ve düz yazı birçok eser de yazılmıştır.

 

II. Murad, şiir ve şaire önem verdiği bu uğurlu çağında Osmanlı Sarayı, ilmin ve sanatın merkezi haline gelmiştir. II. Murad’ın etrafında Hacı Bayram-i Veli, Emir Buharî gibi devrini ahlakı yönden dirilten ve toplumun terbiyesini üstlenen büyükler, Molla Yegân, MollaGûranî, Alâeddîn-î Tûsî, Şerâfeddîn-i Semerkandî… gibi birçok alimler yer almıştır.

 

Tezkirelerin kaydettiğine göre Osmanlı padişahları arasında ilk şiir yazan II. Murad Han’dır.

 

Şimdi bu hükümdar şairin şiirlerinden bir örnek vererek bitirelim.

 

GAZEL

 

Uyhuda dün gece canum gibi canan gördüm

Ten-i  efsürdedekalkub  eser-i cân gördüm.

Edirne gerçi güzeller yeridir ey  hemdem

Bursa’da dahı nice dilber-i fettan gördüm

Nagehan ben bu gece Kadr’eerüpKaplıca’da

Bir gümüşdenyapıluserv-i hıraman gördüm

Ey Muradîşeh-î devrân iken el’an seni

Zülfüne kılmış esir ol şeh-i hûban gördüm.

 

Açıklaması:

 

“Uykuda dün gece canım gibi sevdiğim cananı gördüm

  Uyandığım zaman donmuş vücudumda bir canlılık gördüm.

  Edirne gerçi güzeller yeridir ey dost

  Ama Bursa’da nice fettan güzeller gördüm.

  Ben bu gece ansızın Kadr’e erip Kaplıca’da

  Gümüşten yapılmış bir servi boylu güzeli salınır gördüm.

  Ey Murad ! Devrin padişahı şimdi sensin ama

  Seni saçlarıyla bağlayıp esir etmiş bir güzeller şahı gördüm.”